काठमाडौं : जगदुल्ला जलविद्युत् आयोजनाको सिभिल र हाइड्रो मेकानिकलको ठेक्कामा नक्कली कागजपत्र राखी आफूलाई मूल्यांकन छनौटमा राख्न सफल चिनियाँ कम्पनी ज्याङ्सीको अर्काे बदमासी आधिकारिक रुपमा खुलेको छ ।
जगदुल्ला हाइड्रोपावरले प्राविधिक मूल्यांकनमा सफल हुन सय मेगावाटको आयोजना निर्माण गरेको हु्नुपर्ने शर्त राखेको थियो । यसरी निर्माण गरेको जलविद्युत् आयोजनाको नियोक्ता (मालिक) को आधिकारिक लेटर हेडमा लेखेर प्रमाणित भएको हुनुपर्ने, उक्त मालिकको फोन, इमेल लगायतका पुष्टि हुने कागजात हुनुपर्ने शर्त थियो ।
ज्याङ्सीले सिनो हाइड्रोले अफ्रिकी राष्ट्र जाम्बियामा बनाइरहेको कौफय गोर्ज लोअर (७५० मेगावाट) लाई आफूले चीनमा बनाएको र त्यो हाइड्रोपावरको मालिक हेजाउ साङचेङ पावर कम्पनी लिमिटेड रहेको कागजपत्र पेश गरेको थियो ।
हेझोउहेजाउ साङचेङ पावर लिमिटेड मालिक रहेको ‘साङचेङ जलविद्युत् स्टेशन’ (सिनो हाइड्रोले अफ्रिकी देशमा बनाइरहेकोलाई) लाई ज्याङ्सीले आफूले बनाएको भनी हेजाउको लेटर हेडमा उल्लेख गरेको थियो ।
अहिले आएर जसको लागि जलविद्युत् आयोजना बनाइदिएँ भनेर ज्याङ्सीले जगदुल्ला हाइड्रोपावरलाई ‘मूर्ख’ बनाइरहेको थियो, त्यही कम्पनीले जगदुल्लालाई गत विहीबार पत्र लेखी आफ्नो कम्पनीले त्यस्तो जलविद्युत् आयोजना नै बनाउन नलगाएको जानकारी दिएको छ ।
हेजाउले जगदुल्ला हाइड्रोपावरलाई ‘व्यावसायिक लेनदेखनमा संलग्न हुनुअघि सावधानी अपनाउन पनि सचेत गराएको छ । 
‘हालै, हाम्रो कम्पनी, हेझोउ शाङचेङ इलेक्ट्रिक पावर कम्पनी लिमिटेडले हाम्रो योजनाबद्ध शाङचेङ जलविद्युत स्टेशनको बारेमा नेपाल र चीनबाट आएका मिडिया रिपोर्टहरूको ध्यान लिएको छ,’ जगदुल्लालाई हेझोउले लेखेको पत्रमा छ । 
‘हामीले थाहा पाएका छौं कि केही अन्य कम्पनीले ‘शाङचेन इलेक्ट्रिक पावर कम्पनी लिमिटेड’ र ‘शाङचेन हाइड्रोपावर स्टेशन’ नामको दुरुपयोग गर्दै हेझोउ शाङचेन इलेक्ट्रिक पावर कम्पनी लिमिटेडको पुनः स्थापनाको फाइदा उठाउँदै तपाईंको परियोजनामा कपटपूर्ण गतिविधिहरूमा संलग्न भएको छ,’ पत्रमा छ । 

हेझोउले यी कारबाहीहरूमा आफ्नो  कम्पनीको नाममा अवैध रूपमा सम्पर्क इमेलहरू दर्ता गर्ने, सम्पर्क नम्बरहरू बनाउने, र शाङ्चेन जलविद्युत स्टेशन निर्माण र सम्पन्न गरेको झूटा दाबी गरेर बोली लगाउने र धोका दिने उद्देश्यले आफ्नो आधिकारिक छाप जाली गरेर ज्याङ्सीले समावेश गरेको पनि जगदुल्ला हाइडोपावरले जानकारी दिएको छ ।
‘हामीले शाङ्चेन जलविद्युत परियोजनाको निर्माण वा सम्पन्नताको पुष्टि गर्ने कुनै पनि पुष्टिकरण पत्र वा प्रमाणपत्र कहिल्यै जारी गरेका छैनौं,’ हेझोउले भनेको छ, ‘९० मेगावाटको शाङचेन जलविद्युत परियोजना विकास गर्ने हाम्रो मूल योजना आर्थिक कारणले गर्दा धेरै पहिले नै रद्द गरिएको थियो र कहिल्यै निर्माणमा गएको छैन र त्यसैले यो प्रोजेक्ट नै छैन ।’
बाह्य सञ्चार, सम्झौता हस्ताक्षर, वा रकम प्राप्तिको लागि ‘शाङचेन इलेक्ट्रिक पावर कम्पनी लिमिटेड’ वा ‘शाङचेन जलविद्युत स्टेशन’ को नाम र झूटा दाबीहरूको कुनै पनि प्रयोग  आफ्नो कम्पनीसँग पूर्ण रूपमा असम्बद्ध रहेको पनि हेझोउले स्पष्ट पारेको छ ।
‘हामी त्यस्ता कुनै पनि गतिविधिहरूको लागि जिम्मेवार छैनौं,’ उसले भनेको छ । 
हेझोउले जगदुल्लालाई भनेको छ, ‘हामी तपाईंको संस्थालाई कुनै पनि व्यावसायिक लेनदेनमा संलग्न हुनुअघि सावधानी अपनाउन र लगनशीलता अपनाउन आग्रह गर्दछौं ।’
उसले थप भनेको छ, ‘हाम्रो कम्पनीले कानुनबमोजिम जिम्मेवार पक्षहरूलाई जवाफदेही बनाउन कानुनी कारबाही गर्ने अधिकार सुरक्षित राख्छ ।’
स्रोतका अनुसार नक्कली कागजात राखेर प्राविधिक मूल्यांकनमा पर्न सफल भएपछि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले छानबिन गर्न थालेपछि ज्याङ्सीका कर्मचारी भाग्न थालेका छन् ।
जगदुल्लाको टेण्डर भर्दा ज्याङ्सीले नेपालमा अन्य कुनै आयोजनामा काम गरेको भए विवरण खुलाउन भनेको थियो । ज्याङ्सीले नेपालमा कुनै पनि आयोजनामा संलग्न नभएको घोषणा गरेको थियो । जबकि नेपाली सेनाले ठेक्का लगाएको फास्ट ट्रयाकको प्याकेज ९ ए को ठेक्का ज्याङ्सीले नेपाली ठेकेदार हनुमान बानियाँसँग मिलेर गरिरहेको छ ।
स्रोतका आफ्नो जालसाजी र कीर्ते गरेको सार्वजनिक भइसकेको र अख्तियारले पनि छानबिन गर्न थलेपछि आफ्नो बिडबण्ड (४० करोड रुपैयाँ) जोगाउन र कालोसूचीमा नपर्न जगदुल्लाको ठेक्का नै रद्द गराउन लागिपरेको छ । 
यहाँसम्म कि जगदुल्लामा ज्याङ्सीले साझेदार बनाएको नेपाली ठेकेदार कम्पनी एएनकेसँग पनि जलविद्युत् आयोजना बनाएको अनुभव छैन ।
ऊर्जा मन्त्री दीपक खड्काको जगदुल्लामा गहिरो चासो रहँदै आएको छ । उनकै कारण ठेक्काको शर्त थप्ने, म्याद थप हुने, रद्द हुने, पुनः ठेक्का हुने क्रियाकलाप हुँदै आइरहेका छन् । 
ज्याङ्सीले गरेको बदमासीलाई सामान्य भाषामा यसरी बुझ्न सकिन्छ, उदाहरणका रुपमा ।
मानौं, नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले माथिल्लो अरुण (१०६३ मेगावाट) बनाउन ठेक्का गर्‍यो । ठेक्काको शर्त थियो ७ सय मेगावाट क्षमताको जलविद्युत् आयोजना बनाएको हुनुपर्ने । अनि ठेक्का पाउन अन्तर्राष्ट्रिय ठेकेदारले दूधकोसी (६७५ मेगावाट) बनाएँ भनेर कागजपत्र मिलायो । फोटो कुनै अर्कै आयोजनाको हाल्यो । अनि दूधकोसीको प्रवद्र्धकको नक्कली लेटर हेडमा चिठी पनि आयो । जबकि दूधकोसी बनेकै छैन, तर दूधकोसीको प्रर्वद्धकको कागजपत्र कीर्ते गरी चिठी पठायो ।
पछि दूधकोसीले यस्तो कुरा थाहा पायो । अनि उसले प्राधिकरणलाई प्रतिवाद गर्दै पत्र लेख्यो— यी सबै बदमासी हुन्, हामीले आयोजना बनाएकै छैनौं ।
ठीक ज्याङ्सीको यो खेललाई यही उदाहरणले बुझ्न सकिन्छ ।