वाशिङटन : दक्षिण एशियाको आर्थिक वृद्धि यो वर्ष ६.६ प्रतिशत रहने अनुमान गरिएको छ, तर आगामी वर्षमा उल्लेख्य सुस्तता आउने सम्भावना विश्व बैंकले औंल्याएको छ। 

विश्व बैंकको ‘साउथ एशिया डेभलपमेन्ट अपडेट’ नामक अर्धवार्षिक प्रतिवेदनअनुसार, व्यापारिक खुलापन र प्रविधि विशेषगरी कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) को प्रभावकारी उपयोगले क्षेत्रीय रोजगारी र उत्पादकता वृद्धि गर्न सक्नेछ।

विश्व बैंकद्वारा आज सार्वजनिक प्रतिवेदन “Jobs, AI, and Trade” ले २०२६ मा दक्षिण एशियाको वृद्धि दर घटेर ५.८ प्रतिशतमा पुग्ने प्रक्षेपण गरेको छ, जुन अप्रिलको अनुमानभन्दा ०.६ प्रतिशत बिन्दुले कम हो। विश्व अर्थतन्त्रको सुस्तता, व्यापार नीतिमा अनिश्चितता, राजनीतिक अस्थिरता र कृत्रिम बुद्धिमत्ताबाट उत्पन्न श्रमबजारको जोखिम यस गिरावटका कारणहरू हुन्।

“दक्षिण एशियासँग अपार आर्थिक सम्भावना छ र यो अझै विश्वकै सबैभन्दा तीव्र गतिमा बढ्ने क्षेत्र हो,” दक्षिण एशियाका लागि विश्व बैंकका उपाध्यक्ष जोहान्स जुट्टले भने। “तर देशहरूले समयमै जोखिमहरू सम्बोधन गर्न आवश्यक छ। व्यापारमा अवरोध घटाई र कृत्रिम बुद्धिमत्ताको फाइदा लिँदै उत्पादकता र लगानी बढाउन सकिन्छ।”

प्रतिवेदनका अनुसार, दक्षिण एशियाली देशहरू अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार र वित्तीय पहुँचका दृष्टिले विश्वमै सबैभन्दा कम खुला क्षेत्रहरूमा पर्दछन्। उच्च भन्सार दरले ती क्षेत्रमा रोजगारी घट्दै गएको छ, विशेषगरी उत्पादन क्षेत्रमा, जहाँ ‘इन्टरमिडिएट गुड्स’ अर्थात् उत्पादनका लागि आवश्यक कच्चा पदार्थ र अर्धतयारी वस्तुमा लगाइने भन्सार अन्य विकासोन्मुख अर्थतन्त्रको तुलनामा दोब्बर छ।

यसको विपरीत, कम भन्सार दर भएका सेवा क्षेत्रमा गत दशकमा कुल रोजगारी वृद्धिको तीन चौथाई हिस्सा पुगेको छ। त्यसैले, विश्व बैंकले क्रमिक रूपमा भन्सार दर घटाउने र क्षेत्रीय वा द्विपक्षीय मुक्त व्यापार सम्झौताहरूको सन्दर्भमा सुधार ल्याउने सिफारिस गरेको छ।

प्रतिवेदनले कृत्रिम बुद्धिमत्ताको प्रयोगलाई रोजगारी र आय वृद्धिको अवसरका रूपमा पनि हेरेको छ। विश्वव्यापी रूपमा AI प्रविधिको तीव्र विकासले श्रमबजारको स्वरूप परिवर्तन गरिरहेको छ। दक्षिण एशियामा अझै पनि कृषि र शारीरिक श्रममा आधारित कम सीप भएका काम बढी छन्, तर मध्यम शिक्षित युवाहरू विशेषगरी व्यापारिक सेवा र सूचना प्रविधि क्षेत्रमा AI बाट विस्थापित हुने सम्भावना बढी छ। ChatGPT सार्वजनिक भएपछि, AI सँग बढी जोखिममा रहेका पेशागत क्षेत्रमा रोजगारीका विज्ञापन करिब २० प्रतिशतले घटेका छन्।

तर अर्को तर्फ, AI ले मानव क्षमतालाई सघाउने क्षेत्रमा उत्पादनशीलता उल्लेख्य रूपमा बढाउन सक्छ। प्रतिवेदनका अनुसार, AI सीप भएका पेशागत कामदारहरूलाई अन्य पेशाभन्दा करिब ३० प्रतिशत बढी तलब प्रदान गरिएको छ, जसले सीप अभिवृद्धिमा लगानी गर्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याउँछ।

रोजगारी सिर्जनाको गतिमा तीव्रता ल्याउन विश्व बैंकले नियामक सुधार, यातायात र डिजिटल पहुँच विस्तार, आवास जानकारी पारदर्शी बनाउने, सीप अभिवृद्धि र रोजगार मेलमिलाप कार्यक्रम, तथा प्रभावित कामदारका लागि सुरक्षा सञ्जाल विस्तार जस्ता कदम सुझाएको छ।

“व्यापारिक खुलापन र AI प्रविधिको बढ्दो अपनत्वले दक्षिण एशियाका लागि रूपान्तरणकारी भूमिका खेल्न सक्छ,” दक्षिण एशियाकी प्रमुख अर्थशास्त्री फ्रान्जिस्का ओन्सोर्जले भनिन्, “श्रमशक्ति, उद्योग र क्षेत्रबीच कामदार पुनःव्यवस्था सहज बनाउन नीति सुधारले लगानी र रोजगारी वृद्धिमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्नेछ।”