इप्पानलाई राष्ट्रिय ऊर्जा महासंघमा रूपान्तरण गर्न सिफारिस: आगामी १२ महिनाभित्र नयाँ संरचनाको निर्वाचन गर्ने तयारी


काठमाडौं : स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था (Independent Power Producers' Association Nepal - IPPAN) लाई संस्थागत रूपमा अझ व्यापक, समावेशी र प्रभावकारी बनाउन राष्ट्रिय ऊर्जा महासंघको स्वरूपमा रूपान्तरण गर्न सिफारिस गरिएको छ।
इप्पानको विधान संशोधन तथा पुनर्लेखन समितिद्वारा तयार पारिएको प्रतिवेदनअनुसार यस्तो सिफारिस गरिएको हो, जसमा ऊर्जा क्षेत्रका सबै प्रमुख पक्षहरूको समावेशी प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गर्ने प्रयत्न गरिएको छ।
🔹 प्रस्तावनाबाट सुरु भएको महासंघको अवधारणा
समितिद्वारा तयार पारिएको मस्यौदाको प्रस्तावनामै संस्थालाई महासंघको स्वरुपमा लैजानुपर्ने आवश्यकता औंल्याइएको थियो। सोही अवधारणालाई मूर्तरूप दिन विभिन्न सरोकारवालाहरूसँग छलफल गरिएको र प्राप्त सुझावहरूलाई समितिले आफ्नो म्यान्डेटको रूपमा स्वीकार गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ।
यसको आधारमा समितिले आगामी ६ महिनाभित्र महासंघको रूपमा दर्ता गर्ने कानुनी तथा प्रशासनिक प्रक्रिया पूरा गर्ने र त्यसपछि १२ महिनाभित्र नयाँ संरचनाको निर्वाचन सम्पन्न गर्ने गरी रणनीतिक कार्ययोजना अघि बढाउने निर्णय गरेको हो।
🔹 प्रस्तावित महासंघको समावेशी संरचना
नयाँ महासंघमा ऊर्जा क्षेत्रका विभिन्न घटकहरूको प्रतिनिधित्व हुने गरी निम्नबमोजिमका व्यक्ति, संस्था तथा संघहरूलाई समावेश गर्ने प्रस्ताव गरिएको छ:
- नवीकरणीय ऊर्जा उत्पादकका संघ-संस्थाहरू
- जलविद्युत्, सौर्य, वायु ऊर्जा, ग्रीन हाइड्रोजन लगायतका उत्पादनमा संलग्न संघसंस्था - साना जलविद्युत् आयोजना प्रतिनिधित्व गर्ने संघसंस्था
- विशेषतः निजी तथा प्रादेशिक परियोजनासँग आवद्ध साना उत्पादकहरू - प्रादेशिक संरचना प्रतिनिधित्व गर्ने संघ-संस्था
- प्रदेशगत सञ्जाल र समन्वयका लागि - प्रसारण तथा वितरण क्षेत्रमा कार्यरत संघसंस्था
- यस्ता संघहरू अवस्थित नभए दर्ता गरी प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गरिने - ऊर्जा व्यापार गर्ने संस्थाहरूका संघसंस्था
- वर्तमानमा नभए भविष्यमा दर्ता गरी महासंघमा सहभागी गराइने - नीति निर्माण र एडभोकेसीमा संलग्न व्यक्ति तथा संघसंस्था
- महासंघको नीति तहमा पहुँच र प्रभाव बढाउन - Climate finance र capacity building मा संलग्न संघसंस्था
- Loss and damage अन्तर्गत निजी क्षेत्रले पाउने फाइदा सुनिश्चित गर्न तथा सस्तो वित्तीय स्रोतको पहुँच विस्तार गर्न - ऊर्जा क्षेत्रमा महिलाको सहभागिता प्रवर्द्धन गर्ने संघसंस्था
- लैंगिक समानताको दृष्टिकोणबाट - अन्य आवश्यक संघसंस्था
- इप्पान महासंघको उद्देश्यमा योगदान पुर्याउन सक्ने विविध संघ
🔹 नीति निर्माण र अन्तर्राष्ट्रिय पहुँचमा मजबूती
महासंघको अवधारणाबाट नीति निर्माण प्रक्रियामा निजी क्षेत्रको प्रभावकारी भूमिका सुनिश्चित गरिने छ। साथै, जलवायु वित्त (climate finance), concessional funds, innovative financing instruments जस्ता अन्तर्राष्ट्रिय स्रोतहरूमा निजी क्षेत्रको पहुँच सुनिश्चित गर्न महासंघले संयोजनकारी भूमिका निर्वाह गर्नेछ।
त्यस्तै, loss and damage अन्तर्गत नेपालले पाउने लाभहरूमा निजी क्षेत्रको अधिकार स्थापना गर्न तथा सम्बन्धित संस्थाको क्षमता अभिवृद्धि गर्न महासंघ संरचना महत्वपूर्ण हुने विश्वास गरिएको छ।
🔹 आगामी साधारण सभामा निर्णयको टुंगो
यो सिफारिस इप्पानको आज मंगलबार हुने २३ औं वार्षिक साधारण सभा समक्ष प्रस्तुत गरिनेछ। साधारण सभाबाट पारित भएमा आगामी एक वर्षभित्र इप्पान राष्ट्रिय ऊर्जा महासंघको रूपमा दर्ता भई नयाँ संरचना अनुसार निर्वाचन सम्पन्न हुने प्रक्रिया सुरु हुनेछ। इप्पानलाई राष्ट्रिय ऊर्जा महासंघको स्वरुपमा पुनर्संरचना गर्नु नेपालको ऊर्जा क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको भूमिका, समावेशिता र दीर्घकालीन स्थायित्वलाई अझ सुदृढ बनाउने दिशा भएको प्रतिवेदनले औंल्याएको छ।
इप्पानको गत २०८० जेठ ३२ गते सम्पन्न २१ औं वार्षिक साधारण सभाले संस्थाको विधान संशोधन तथा पुनर्लेखन गर्न इप्पानका सल्लाहकार भानुभक्त पोखरेलको संयोजकतवमा एक समिति गठन गरेको थियो । उक्त समितिमा इप्पानका कार्य समिति सदस्य एवं अधिवक्ता होमकान्त चौलाई सदस्य रहने र इप्पानका तर्फबाट एकजना प्रतिनिधि तथा दुईजना विज्ञ सदस्यहरु संयोजकले मनोनयन गर्ने गरी पाँच सदस्यीय ‘विधान संशोधन तथा पुनर्लेखन मस्यौदा समिति’ गठन गर्ने निर्णय भएको थियो । इप्पानका तर्फबाट उपाध्यक्ष रामप्रसाद आचार्य, विज्ञ सदस्यको रुपमा इप्पानका पूर्व अध्यक्ष एवं सोपानका अध्यक्ष डा सन्दीप साह, पूर्व ऊर्जा तथा अर्थ सचिव सुमनप्रसाद शर्मालाई मनोनयन गरिएको थियो ।
लेखकको बारेमा

प्रतिक्रिया
भर्खरै
-
ऊर्जा उत्पादनमा निजी क्षेत्रको योगदान ऐतिहासिक, तर अवरोधका चाङ : अध्यक्ष कार्की
-
ऊर्जा क्षेत्रमा नीतिगत निर्णय र नेतृत्वको योगदानले नेपालको विद्युत् व्यापारमा ऐतिहासिक सफलता :अध्यक्ष कार्की
-
निजी क्षेत्रको सहभागिताले विद्युत् उत्पादन २५२ मेगावाटबाट १७ हजार मेगावाटतर्फ
-
सिद्धबाबा सुरुङमार्गको काम तीव्र गतिमा, ५७.५१% भौतिक प्रगति
-
कोशी, बागमती, गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेशका केही स्थानहरूमा भारी वर्षाको पूर्वानुमान
-
इप्पानलाई राष्ट्रिय ऊर्जा महासंघमा रूपान्तरण गर्न सिफारिस: आगामी १२ महिनाभित्र नयाँ संरचनाको निर्वाचन गर्ने तयारी