शुक्रबार, वैशाख १२, २०८२
Friday, 25 Apr, 2025
जलसरोकार
१०६ मेगावाटको जगदुल्ला जलविद्युत् आयोजनाको बोलपत्रमा उल्लेख भएका शर्तविपरीत नक्कली कागजात राखी प्रस्ताव गरेको ज्याङ्सी कन्स्ट्रक्सन कम्पनीलाई छनौट सूचीमा राखेको हो ।
बोलपत्रको शर्तमा योग्य हुनको लागि न्यूनतम योग्यता/अनुभव नै नभएको चिनियाँ कम्पनी ज्याङ्सी कन्स्ट्रक्शन-एएनके कन्स्ट्रक्शन (जेभी) प्राविधिक छनौट सूचीमा राखिएपछि नेपालको जलविद्युत् क्षेत्रमा खैलाबैला मच्चिएको छ ।
ज्याङ्सीले छनौट सूचीमा पर्न गलत प्रमाणहरु पेश गरेको प्राप्त विभिन्न प्रमाणहरुले पुष्टिसमेत गरेका छन् ।
जगदुल्ला जलविद्युत परियोजनाले जानाजानी त्यस्तो झूटा दाबीलाई बेवास्ता गरेको मात्र होइन, बरु टेन्डरको अन्तिम मितिपछि अवैध रूपमा थप कागजात माग्ने र ज्याङ्सीलाई नक्कली र बनावटी प्रमाणपत्र पेश गर्ने मौका दिने काम पनि गरेको छ ।
टेन्डर सर्तहरू अनुसार, बोलपत्रदाताहरूले आफ्नो लेटर हेडमा अन्तिम प्रयोगकर्ता (ग्राहक) द्वारा जारी गरिएको प्रमाणपत्र अनिवार्य समावेश गर्नुपर्थ्यो । उक्त लेटर हेडमा आधिकारिक नाम, सम्पर्क ठेगाना, इमेल र फोन नम्बरहरू उल्लेख गरेको हुनुपर्थ्यो ।
जगदुल्ला हाइड्रोपावर कम्पनीले नियोक्ता कम्पनीले ठेकेदारको नाम, परियोजनाहरूको विवरण पुष्टि गर्ने छाप लगाइएको हुनुपर्ने शर्त राखेको थियो । ती शर्तहरु अनुपालन प्रमाणित गर्ने सबै योग्यता आवश्यकताहरू (जस्तै सम्झौता रकम, बाँध आयाम, कंक्रीट स्तम्भ, सुरुङको लम्बाइ र व्यास, सर्ज ट्याङ्क, पावरहाउस, सम्झौता अवधि आदि) मागिएको थियो ।
ज्याङ्सीले टेण्डरको शर्तअनुसार प्रमाण पेश गरेको थिएन । त्यसैका अधारमा ऊ प्रतिस्पर्धाबाट बाहिरिनुपर्नेमा जगदुल्लाले शर्त विपरीत कीर्तिे कागजात पेश गर्ने मौका दियो । यसअनुसार ज्याङ्सीले आफूले सन् २०१५ देखि निर्माण सुरु गरेर २०२२ मा सम्पन्न गरेको भनी साङचेङ हाइड्रोपावर स्टेशनको प्रवद्र्धक भनिएको हेजाउ साङचेङ पावर कम्पनी लिमिटेडको लेटर हेडमा चिठी पेश गरेको थियो ।
योसँगै आयोजनाको भौगोलिक अवस्थिति देखाउने अक्षांश र देशान्तर (कोर्डिनेट्स) पनि पेश गर्यो । उक्त कोर्डिनेट्समा गएर हेर्दा (२४.२७२३७९, १११.८७१६५२) जगलबाहेक केही देखिंदैन । उक्त क्षेत्रको २० किलोमिटर तलमाथि जलविद्युतका कुनै पनि संरचना देखिंदैन ।
उसले सम्पन्न गरेको भनिएको जलविद्युत् आयोजनाको (फोटोमा ज्याङ्सीको छाप लगाई) चीनको अफ्रिकी राष्ट्र जम्बियामा निर्माणाधीन ७५० मेगावाट कौफय गोर्ज लोअर (Kafue Gorge Lower) रहेको पत्ता लागेको छ ।
यही टेण्डरको अर्को प्रतिस्पर्धी सिनो हाइड्रोले बनाइरहेको उक्त आयोजनालाई आफूले बनाएको दाबी गरी .प्रस्तावमा प्रमाण पेश गर्दागर्दै जगदुल्ला हाइड्रोपावर कम्पनीले अनदेखा गरी कीर्ते कार्यलाई सदर गरेको हो ।
विस्तृत कागजात समीक्षा र उपग्रह प्रमाणीकरणले जियाङ्सीले झूटो दाबी गरेजस्तो परियोजना अवस्थित नै छैन भन्ने प्रमाणित गर्छ। जगदुल्ला जलविद्युत कम्पनीले बोलपत्रलाई गैर-प्रतिक्रियाशील (Non responsive) मान्नुपर्थ्यो किनकि बोलपत्र शर्त अनुसार अन्तिम प्रयोगकर्ता प्रमाणपत्रको अभावले पहिले नै प्रमाणित भइसकेको थियो।
जगदुल्ला जलविद्युत कम्पनीले पहिलो बोलपत्रमा धेरै अन्य बोलपत्रदाताहरूलाई बोलपत्र शर्त अनुसार आवश्यक कागजातहरूको अभावका कारण अयोग्य घोषित गरेको थियो।
यस पटक ज्याङ्सीलाई अयोग्य ठहराउनुको सट्टा, जगदुल्ला हाइड्रोपावर कम्पनीले टेन्डर बुझाएको धेरै पटक पछि जियाङ्सीलाई गैरकानूनी रूपमा अन्तिम प्रयोगकर्ता प्रमाणपत्र प्रदान गर्न भन्यो। यद्यपि यो स्पष्ट थियो कि ज्याङ्सीले गलत दाबी गरेको छ जसले जगदुल्ला जलविद्युत कम्पनीलाई 'स्वतन्त्र प्रमाणीकरण' गर्न आवश्यक थियो ।
जगदुल्ला जलविद्युत कम्पनीले अन्तिम प्रयोगकर्ता प्रमाणपत्रको लागि अनुरोध ज्याङ्सीलाई र शाङ्चेन जलविद्युतको गलत इमेल ठेगानामा पठाउने छनौट गर्यो जुन फेरि 'ज्याङ्सी आफैं' द्वारा प्रदान गरिएको थियो। इमेल ठेगाना व्यक्तिगत ठेगाना थियो, कर्पोरेट इमेल ठेगाना होइन।
अपेक्षा गरिएअनुसार, र ज्याङ्सीको योजना अनुसार, जियाङ्सीले हेझोउ शाङ्चेन इलेक्ट्री पावर कम्पनीको नक्कली लेटर हेडमा एक बनावटी प्रमाणपत्र तयार गर्यो ।
आधिकारिक खुलासाबाट प्रमाण
शाङ्चेन परियोजना कम्पनीको पूर्व मालिक गुआङ्सी इनर्जी सियो लिमिटेडबाट स्टक एक्सचेन्ज फाइलिङ र वार्षिक रिपोर्टहरूको एक श्रृंखलाले जियाङ्सीको दाबीलाई पुष्टि गर्छ। हेझाउ शाङ्चेन इलेक्ट्रिक पावर कम्पनीलाई गुआङ्सी गुआङ्टाउ झेङ्गुर्न डेभलपमेन्ट ग्रुप कम्पनी लिमिटेडले सन् २००८ मा अधिग्रहण गरेको थियो ।
यो अर्को प्रमाण हो कि जियाङ्सीले एउटा कम्पनीको लेटर हेडमा बनावटी प्रमाणपत्र पेश गरेको छ जुन अब अवस्थित छैन र अहिले फरक कम्पनी अन्तर्गत सञ्चालन भइरहेको छ।
स्टक एक्सचेन्जको दर्ता गरिएको आधिकारिक पोर्टलहरूबाट अनलाइन साधारण जाँचबाट प्राप्त प्रमुख निष्कर्षहरूले पहिले नै प्रमाणका साथ प्रमाणित गर्दछ कि जियाङ्क्सीले नक्कली कागजात पेश गरेको छ किनकि उनीहरूले दाबी गरेको परियोजना न त पूरा भएको छ न त उनीहरूले दाबी गरे जस्तो अवस्थित नै छ।
२९२१ स्टक एक्सचेन्ज फाइलिङ (गुआङ्सी इनर्जी)
यो फाइलिङले पुष्टि गर्छ कि 'शाङचेन परियोजना' सुरुमा १०३.२६ मेगावाटको तीन छुट्टाछुट्टै क्यास्केड परियोजनाहरूको रूपमा परिकल्पना गरिएको थियो:
- शाङचेन जलविद्युत स्टेशन (२X४५ मेगावाट)
- डेटाइन जलविद्युत स्टेशन (२X६ मेगावाट)
- जिनजिक्सियाङ जलविद्युत स्टेशन (२X०.६३ मेगावाट)
यद्यपि, कागजातहरूले सन् २०१९ मा ठूलो परिवर्तन भएको देखाउँछ। नियामक र वातावरणीय अवरोधका कारण, कम्पनीले ठूला कम्पोनेन्टहरू रद्द गर्यो र दातियान जलविद्युत स्टेशनलाई ६ मेगावाटको सुविधाको रूपमा निर्माण गर्ने योजनालाई परिमार्जन गर्यो।
यसमा थप भनिएको छ, ''जिनजिक्सियान बालुवा शाङचेन जलविद्युत स्टेशन परियोजनाहरूले निर्माण सुरु गरेका छैनन् ... र भविष्यमा निर्माण सुरु हुने सम्भावना छैन।''
जगदुल्ला कम्पनीले वित्तीय प्रस्ताव खोल्नका लागि सूचना जारी गरिसकेको छ । यही टेण्डरमा विवाद भई पुन टेण्डर गरिएको थियो ।
२०२४ स्टक एक्सचेन्ज फाइलिङ२०२४ स्टक एक्सचेन्ज फाइलिङ
https://q.stock.sohu.com/newpdf/202460647781.pdf
यो फाइलिङले परियोजना कम्पनी, हेझाउ शाङचेन इलेक्ट्रिक पावर कम्पनी लिमिटेडको गुआङ्सी गुआङटाउ झेङगुरुन डेभलपमेन्ट ग्रुप कम्पनी लिमिटेडलाई बिक्रीलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। यसमा स्पष्ट रूपमा भनिएको छ: 'परियोजना हाल शाङचेन पावर *६ मेगावाट दातियानद्वारा निर्माणाधीन छ'।
२०२३ को वार्षिक प्रतिवेदन (गुआङ्सी इनर्जी)
समाचार कभरेज:
htpps://marketscreener.com/quote/stock/GUANGXI-ENERGY-CO-LTD-9949909/news/Guangxi-Energy-Offloads-Hydropower-unit-for-17-Million-Yuan-48597231
२०२४ को रिपोर्ट र मिडिया कभरेजमा, गुआङ्सी इनर्जीले पुष्टि गर्छ कि शाङ्चेन (६ मेगावाट विकल्प) निर्माणाधीन छ र कम्पनीले अपूर्ण कामहरू उद्धृत गर्दै सम्पत्ति हानिको लागि ८ करोड युआन प्रदान गरेको छ।
पारदर्शिता र शासनमा गम्भीर प्रभावहरू
यति धेरै प्रमाणहरूको बावजुद, शंकास्पद परियोजना अनुभवको आधारमा जगदुल्ला जलविद्युत कम्पनी लिमिटेडले जियाङ्सीलाई छनोट गरेको थियो। यसैबीच, दुई अन्य प्रतिस्पर्धी संयुक्त उपक्रमहरू - 3HC-SEW पूर्वाधार र इन्सात-फेवा - लाई प्राविधिक मूल्याङ्कन चरणमा अयोग्य घोषित गरियो।
यो हेरफेरलाई नियन्त्रण नगरी पास गर्न दिइयो भने, यसले जगदुल्ला टेन्डरलाई बदनाम मात्र गर्दैन तर नेपालको जलविद्युत क्षेत्रमा सार्वजनिक खरिदको लागि खतरनाक उदाहरण पनि स्थापित गर्नेछ। यसले विश्वसनीय अन्तर्राष्ट्रिय बोलपत्रदाताहरूलाई निरुत्साहित गर्ने जोखिम र पारदर्शिता र प्रतिस्पर्धात्मक पूर्वाधार विकास कायम राख्ने देशको लक्ष्यलाई कमजोर बनाउँछ।
सन् २०१७ मा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको सहायक कम्पनीले प्रवर्द्धन गरेको माथिल्लो त्रिशुली थ्री बी मा पनि यस्तै अनुभवहीन कम्पनी (सिचुवान आने, सूइफा ग्रुप) लाई जबर्जस्ती ठेक्का दिइएको थियो । उक्त कम्पनीले काम गर्न नसकी ठेक्कै रद्द गरेर सन् २०२४ मा पुन ठेक्का गरिएको थियो ।
