म्याग्दी,: म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिका–४ नारच्याङ क्षेत्र हाल जलविद्युत्को प्रमुख केन्द्र बन्दै गएको छ । नारच्याङ भएर बग्ने नदीहरूमा हालसम्म १६२ मेगावाट क्षमताका पाँच जलविद्युत् आयोजना सञ्चालनमा आएका छन् भने थप ६३.३ मेगावाट क्षमताको एउटा आयोजना निर्माणाधीन छ । साथै १७३.१४ मेगावाट क्षमताका दुई आयोजना निर्माण प्रक्रियामा रहेका छन् ।

अन्नपूर्ण–४ का वडाध्यक्ष लोकबहादुर पुनका अनुसार पाँच मेगावाट क्षमताको घलेम्दी खोला, ४२ मेगावाट क्षमताको म्रिस्ती खोला, ३८ मेगावाट क्षमताको नीलगिरि–१, ७१ मेगावाट क्षमताको नीलगिरि–२ र ६ मेगावाट क्षमताको रेले खोला जलविद्युत् आयोजना सञ्चालनमा आइसकेका छन् ।

त्यसैगरी, नारच्याङको सिमाना भएर बग्ने कालीगण्डकी नदीमा ६६.३ मेगावाट क्षमताको मध्य कालीगण्डकी जलविद्युत् आयोजना निर्माणाधीन छ । नौ दशमलव १४ मेगावाट क्षमताको सुपर घलेम्दी जलविद्युत् आयोजना निर्माणको तयारी भइरहेको छ । कालीगण्डकी हाइड्रोपावर लिमिटेड प्रवद्र्धक रहेको १६४ मेगावाट क्षमताको कालीगण्डकी गर्ज जलविद्युत् आयोजनाको विद्युत्गृह पनि नारच्याङमै प्रस्ताव गरिएको छ ।

वडाध्यक्ष पुनका अनुसार यी आयोजना सञ्चालनमा आएपछि नारच्याङको सामाजिक, आर्थिक र भौतिक रुपमै आमूल परिवर्तन आएको छ । “हामीले कल्पना नगरेको अक्करे भिरमा अब गाडी गुड्छ, गाउँमै रोजगारीका अवसर बढेका छन्,” उनले भने, “अब गाउँबाट सहर पलायन हुनेभन्दा पनि फर्कनेको संख्या बढेको छ ।”

स्थानीय अगुवा तेज गुरुङका अनुसार आयोजनाबाट प्राप्त मुआब्जा, ठेक्का, यातायात, कृषि, होटल व्यवसाय, शेयरलगायतका क्षेत्रमा स्थानीयले प्रत्यक्ष लाभ लिएका छन् । जलविद्युत् आयोजनाबाट प्राप्त रोयल्टी संघीय, प्रदेश र पालिका गरी क्रमशः ५०, २५ र २५ प्रतिशतका दरले बाँडफाँट हुने व्यवस्था छ ।

नारच्याङको प्रभा माध्यमिक विद्यालयमा हाइड्रो इञ्जिनियरिङ विषयको पठनपाठन सञ्चालन भएको छ । म्रिस्ती खोला जलविद्युत् आयोजनाले २०७१ सालमै कालीगण्डकी नदीमाथि बेलिब्रिज बनाएपछि नारच्याङ सडक सञ्जालमा जोडिएको हो । त्यसपछि अन्य आयोजनाले पनि सडक र बेलिब्रिज निर्माण गरी यातायात सहज बनाएका छन् ।

नीलगिरि जलविद्युत् आयोजनाले बनाएको पहुँचमार्गका कारण अन्नपूर्ण आधार शिविर नयाँ पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास भएको छ । यसैगरी, रेले खोला आयोजना निर्माणस्थलसम्म सडक पुगेसँगै नारच्याङको बेँसीदेखि लेकगाउँसम्म सहज पहुँच स्थापित भएको वडा सदस्य श्याम पुर्जाले बताए ।

नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले नारच्याङ नजिकैको दाना क्षेत्रमा २२० केभी क्षमताको सबस्टेशन निर्माण गरी घलेम्दी, म्रिस्ती र थापाखोला जलविद्युत् आयोजना जोडेको छ । दाना (अन्नपूर्ण–३) र पर्वतको खुर्कोट (कुश्मा–२) सबस्टेशन सञ्चालनमा आएपछि कालीगण्डकी क्षेत्रका नदीमा जलविद्युत् लगानीकर्ताको चासो बढेको नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका पूर्वउपाध्यक्ष प्रमोद श्रेष्ठले बताएका छन् ।